Hoe Zonneberg met transparante cijfers inzet op een groene toekomst

Educatie en sensibilisering rond hernieuwbare energie, daar draait het allemaal om bij Zonneberg. Via deze Oost-Vlaamse coöperatieve kunnen burgers sinds 2013 participeren in het prestigieus zonnepanelenpark op de grens tussen Zelzate en Evergem. De coöperatieve participeert sindsdien ook in andere straffe groene projecten in de regio.

In 2018 bouwde cv Zonneberg in samenwerking met de Provincie Oost-Vlaanderen ‘Fabriek Energiek’, een educatief centrum dat volop inzet op een brede sensibilisering rond hernieuwbare energie. Baker Tilly ging in gesprek met Pascal Benoit, financieel directeur bij Natuurinvest en zelfstandig bestuurder bij Zonneberg, over het belang van transparante cijfers om de toekomst van ambitieuze energieprojecten te garanderen.

Op de linkeroever van het kanaal Gent-Terneuzen in Zelzate lag vroeger een immense gipsberg, het restant van een oude fosforzuurfabriek. Begin 2010 werd deze site onveilig verklaard. Terranova, een consortium van Aertssen groep, DEC (onderdeel van DEME) en Jan De Nul, zorgde voor de sanering van de site.“In 2012 werd Terranova Solar opgericht, een consortium tussen de gemeentes Evergem en Zelzate, de Provincie Oost-Vlaanderen en de eerder genoemde bagger- en milieugroepen. Die gaven de site een nieuwe bestemming: een groot zonnepanelenpark”, vertelt Pascal Benoit ons. Vandaag vind je hier één van de grootste zonnepanelenparken van de Benelux.

“Op de helling werden 55.500 zonnepanelen geïnstalleerd, goed voor een vermogen van gemiddeld zestien megawatt dat stroom oplevert voor ongeveer vierduizend gezinnen.”

Dit project wordt ook breed gedragen: met de oprichting van de coöperatieve vennootschap Zonneberg konden sinds 2013 heel wat gezinnen uit de buurt zich inkopen in het project. “Iedereen kan zich kandidaat stellen voor het aandeelhouderschap, ongeacht leeftijd of woonplaats”, aldus Pascal Benoit, die als medebestuurder het project in goede banen leidt. Vandaag kent Zonneberg meer dan 900 coöperanten.

“Hierdoor kunnen we nieuwe groene projecten blijven realiseren. Zo zetten we onze schouders onder de Gentse warmtecentrale, een biomassacentrale in de Gentse kanaalzone die wordt gevoed door afvalhout van containerparken. De opgewekte groene stroom volstaat om zo’n 40.000 gezinnen van elektriciteit te voorzien. We bouwen ook volop aan een windmolen naast het zonnepanelenpark. De combinatie van wind- en zonne-energie zal de nieuwe waterstoffabriek voeden die hier gebouwd wordt.”

“Naast deze projecten is educatie en sensibilisering een kernonderdeel van onze missie”, gaat Pascal Benoit verder. “Wij ondersteunen projecten die de toekomst groener zullen maken, maar zetten ook in op verhalen vertellen rond energie, in al zijn facetten. Zo kunnen we actief de toekomst blijven vormgeven”, aldus Pascal Benoit.

Aan de voet van het zonnepanelenpark kan je het educatief centrum Fabriek Energiek terugvinden. Een interactief doe-centrum waar schoolkinderen van het basis-, secundair en buitengewoon onderwijs bijleren over hernieuwbare energie en de energietransitie. “In 2013 waren we een van de eersten die op die schaal inzetten op energie-educatie. Vandaag is het gelukkig alom bekend dat de klimaatverandering en de energietransitie ons voor grote uitdagingen stelt.”

Op de website van Zonneberg staat een live teller die de dagelijkse opbrengst van het zonnepanelenpark in kaart brengt. In de winter mag je een kleine 60.000 kWh verwachten. De totale opbrengst vandaag ligt op 166.337 MWh. Ook als aandeelhouder bij Zonneberg ben je goed op de hoogte van jouw cijfers: je kan al vanaf 100 euro per aandeel intekenen en ze streven ernaar om elke aandeelhouder jaarlijks 4% dividend uit te keren.

“Een mooi financieel rendement dat we tot op heden steeds hebben kunnen waarmaken. Cijfers zijn een belangrijk onderdeel van hoe wij communiceren”, vertelt Pascal Benoit. “Als kleine coöperatieve ben je afhankelijk van jouw aandeelhouders en moet je flexibel en transparant handelen. Je denkt niet alleen aan het grotere belang van het bedrijf. Ook aan de coöperanten en de bredere maatschappij moet je verantwoording afleggen.” Dat zorgt voor een atypisch ondernemersverhaal. “Het verhaal van de Zonneberg is vrij uniek omdat het private en publieke belangen mengt”, verklaart Pascal Benoit.

Hoe de toekomst eruitziet? “We hebben plannen om een nieuw educatief centrum te bouwen”, gaat Pascal Benoit verder. “Groter, duurzamer en circulair.” Voor die groene toekomstplannen klopten ze aan bij Baker Tilly.

“Ik kende Wim De Pelsmaeker en Jean-Marc De Bolle al van voorgaande samenwerkingen en was altijd erg tevreden over hun hands-on aanpak. Toen Zonneberg werd opgericht, nam ik opnieuw contact op en schakelde hun accountancy en btw-expertise in. Als enig financieel profiel binnen het dagelijks bestuur van onze coöperatieve met grote toekomstdromen, was het belangrijk om tijdig gespecialiseerd advies te vragen.”

En die expertise was broodnodig. “Zonneberg is een verhaal in transitie. Aan de start van onze onderneming hielden we ons bezig met btw-plichtige activiteiten. Wanneer de coöperatieve groeide en we overgingen tot onze educatieve rol, veranderde ons btw-statuut drastisch. Met de oprichting van ons nieuw educatief centrum zitten we opnieuw op zo’n scharniermoment. Dat kluwen ontwarren vergt de hulp van experts.”

Want veel ondernemers onderschatten het feit dat btw een complexe materie is. “Als je een bedrijf in beweging bent en je daar btw-gewijs niet de hele tijd mee bezig bent, zoals de experts bij Baker Tilly dat doen, riskeer je fouten te maken. En wanneer je de middelen van meer dan 900 coöperanten beheert, ben je het hen verschuldigd om dit als een goede huisvader te doen.”

“Een bedrijf in transitie betekent ook nood aan snelle communicatie en hands-on begeleiding”, geeft Pascal Benoit tenslotte nog aan. “Als bestuurder is de essentie voor mij dat je een partner hebt die goed bereikbaar is. Een back-up waar je altijd bij terecht kan voor zowel snelle vragen als lange termijn advies. Van zodra je je hierin kan laten ontzorgen, kan je focussen op de (groene) uitdagingen van morgen.”